تاثیر فرونشست زمین بر دو بحران زیست محیطی دیگر در تهران - مجله مدیریت ناب

به گزارش خبرنگاران، فرونشست زمین که از آن به اسم زلزله خاموش هم یاد می گردد تقریبا تمام دشت های کشور که آب شیرین زیرزمینی دارند را در معرض خطر جدی قرار داده است. نشست زمین به اسم یک پدیده بسیار خطرناک 29 استان کشور را درگیر نموده است و به اسم آخرین و غیرقابل بازگشت ترین مرحله از فرآیند بیابان زایی شناخته می گردد. این پدیده شامل فروریزش یا نشست رو به پایین سطح زمین است که بیشتر تحت تاثیر فعالیت های انسانی و براثر برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و کاهش این منابع آبی رخ می دهد.

اعلام هشدار نسبت به فرونشست زمین در شهرها و استان های مختلف کشور در حالی روزبه روز بیشتر می گردد که دشت های جنوب استان تهران هم چند سالی است که براثر برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی با این پدیده دست به گریبان شده است. طبق آمار حدودی هر سال بین 25 سانتی متر در دشت های تهران فرونشست صورت می گیرد و سطح آب در این دشت ها هم از 45 سانتیمتر تا 1.5 متر در حال کاهش است و آنطور که مسوولان اعلام نموده اند تهران روزی یک میلی متر دچار فرونشست می گردد که عدد بسیار زیادی است و همین موضوع اهمیت توجه به چاه های غیرمجاز را نشان می دهد.

سید نقی عزیزی - معاون فنی اداره منابع طبیعی استان تهران- به خبرنگاران می گوید: فرونشست زمین که براثر استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی، حفر چاه های غیر مجاز و عدم رعایت الگوی کشت و زرع و پایین بودن راندمان آبیاری اتفاق می افتد، باعث اسفنجی شدن لایه خاک زیرین و فرو رفتن زمین بر اثر وزن لایه های بالایی و در نتیجه کاهش ارتفاع زمین می گردد و این شرایط را می توان به صورت عینی و واضح در اراضی کشاورزی دارای چاه آب زیر زمینی مشاهده کرد چون دهانه چاه پس از چند سال استفاده، بالاتر از سطح خاک اطراف قرار می گیرد.

او کاهش آب چاه های کشاورزی و شرب، خشک شدن پوشش گیاهی سطح اراضی، ایجاد درز و ترک در سطح خاک و وارد شدن صدمه به تاسیسات، ریل قطار، جاده، ساختمان ها، شبکه برق و گاز و نفت و... را از مهم ترین پیغامدهای فرونشست زمین اسم کرد و گفت: با از بین رفتن پوشش گیاهی سرعت حرکت باد افزایش پیدا می نماید و قدرت تخریب خاک و در نتیجه بیابان زایی و خیزش گرد و غبار بیشتر می گردد.

25 هزار هکتار از اراضی تهران در شرایط بحران فرسایش بادی

عزیزی بعلاوه به شرایط بیابان زایی در استان تهران اشاره و اظهار کرد: 105 هزار هکتار از اراضی استان تهران به اسم اراضی بیابانی شناسایی شده است که 25 هزار هکتار از این اراضی در شرایط بحرانی فرسایش بادی هستند که به اسم کانون های بحرانی شناسایی شده و 75 هزار هکتار هم تحت تاثیر این کانون های بحرانی قرار گرفته اند.

معاون فنی اداره منابع طبیعی استان تهران با اشاره به اینکه بیشترین اراضی بیابانی استان تهران در شهرستان های ملارد، پیشوا، ورامین، ری و پاکدشت واقع شده اند، اضافه کرد: واقع شدن بخش زیادی از سرزمین ایران در عرض جغرافیایی گرم و کم بارش که در طول عمر زمین پتانسیل بیابانی شدن را دارد از دلایل طبیعی بیابان زایی در استان تهران است اما تغییرات اقلیمی، عدم رعایت آمایش سرزمینی و الگوی کشت، استفاده غیر فنی از اراضی کشاورزی، چرای بی رویه دام در مراتع، از بین بردن پوشش گیاهی مراتع بر اثر شخم و شیار و بوته کنی برای استفاده های مختلف و توسعه شهرها و روستا و اجرای طرح های عمرانی وسیع از جمله عوامل انسانی است که فرایند بیابان زایی را تشدید می نماید.

به گفته عزیزی، اجرای طرح های اصلاحی و احیایی مانند نهال کاری و بوته کاری، افرایش پوشش گیاهی و افزایش ضریب نفوذ آب باران و کاهش روان آب، احداث بادشکن های زنده و غیر زنده در منطقه ها باد خیز از جمله اقداماتی است اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در زمینه مقابله با بیابان زایی انجام داده است اما این اقدامات به تنهایی نمی تواند از اثربخشی لازم برخوردار باشد بنابراین ضروری است راهکارهای دیگری از جمله کاهش چرای دام در مراتع حساس و کم پوشش و فرهنگ سازی در جهت کاهش فشار بر اراضی حساس و کم بارش و دارای اقلیم خشک و شکننده در میان آحاد جامعه صورت گیرد. با این حال اجرای این راهکارها نیازمند این است که همه از مسوولان عالی رتبه و تصمیم ساز گرفته تا دامداران و بهره برداران، ساکنان بومی و عشایر و بخش خصوصی و تشکل های مردمی با استفاده از توان اقتصادی دولتی با یکدیگر همکاری و تعامل لازم را داشته باشند.

به گزارش خبرنگاران، نتایج مطالعات کانون های بحرانی نشان می دهد 187 منطقه کشور در 22 استان به اصطلاح بیابانی کشور تحت تاثیر فرسایش بادی هستند که وسعت این منطقه ها 29.5 میلیون هکتار است و 237 کانون بحرانی فرسایش بادی با وسعت حدود 14 میلیون هکتار در این محدوده وجود دارد.

انتهای پیغام