بیکاری؛ جدی ترین چالش استاندار بعدی البرز ، آیا ظرفیت های بزرگ مالی ایران کوچک در جوار تهران دیده می گردد؟ - مجله مدیریت ناب

گروه استان های خبرنگاران، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * جدایی البرز از تهران به 12 سالگی رسیده؛ مساحتی معادل پنج هزار و 833 کیلومتر مربع که اکنون حدود 2 میلیون و 700 هزار نفردر آن زندگی می نمایند. البرز استان کوچکی است، شهر های کوچکی هم دارد، اما کرج با رشد جمعیت سالان 4 و 7 دهم درصدی، بالاترین نرخ رشد جمعیت را در میان استان های ایران دارد. بافت جمعیتی این استان، با اینکه شامل اقوام مختلف فارس زبان و ترک زبان است، اما مهاجرت های گسترده از سراسر کشور به تهران و اسکان در کرج باعث شده در این استان، مردمی با ریشه اقوام مختلف زندگی نمایند و همین امر، مساله اشتغال و کار را در البرز تحت تأثیر قرار داده است؛ بنابراین در البرز نباید در پی مشاغل سنتی باشیم.

در این استان کشاورزی آنقدر ها رونق ندارد. براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی این استان، تنها 48 صدم اراضی کشور در البرز واقع شده؛ یعنی 67 هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی. در واقع اقبال مردم وقتی با انواع صنایع در این استان روبرو می شوند و کمبود آب را می بینند، ترجیح می دهند برای اشتغال سراغ کار های راحتتری از کشاورزی بروند. می توان گفت خشکسالی و شیوه های کشاورزی سنتی که احتیاج به آب زیادی دارد، علت دیگری بر این است که مردم در البرز برای اشتغال، سراغ کشاورزی نروند. با این حال، البرز ظرفیت های بزرگی در حوزه صنایع دارد.

آمار اشتغال در البرز

صنایع استراتژیک بسیاری در البرز مستقر شده و عمده علت آن هم نزدیکی به تهران بوده است. از سوی دیگر دراطراف کرج و شهرستان های دیگر این استان 15 شهرک و منطقه صنعتی به ثبت رسیده است. این آمار نسبت به استان هایی مانند اصفهان، خراسان رضوی و مرکزی کمتر است، با این حال البرز در رده استان های صنعتی کشور قرار می گیرد؛ هرچند این مساله وابستگی زیادی به همجواری با استان تهران دارد.

اما نرخ بیکاری در البرز بیشتر از میانه کشور است. براساس آمار های منتشر شده از سوی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی این استان، نرخ بیکاری البرزی ها در یک سال گذشته حدود 12 و سه دهم درصد بوده است. شاغلان بخش کشاورزی در این استان کمتر از چهار درصد است و درصد شاغلان صنایع به بیش از 40 درصد می رسد. شاغلان حوزه خدمات بیشتر از 55 درصد هستند.

با این آمار بهتر می توان به نقشه اشتغال در استان البرز پی برد. از سوی دیگر نرخ بیشتر از 12 درصد بیکاری در این استان که حدود سه درصد از آمار کشوری بیشتر است. سال گذشته از سوی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در کشور چیزی حدود 9 و 6 دهم درصد اعلام شد.

وابستگی مالی البرز به تهران

مساله اینجاست که اشتغال در البرز وابستگی شدیدی به تهران دارد. این وابستگی در سال های قبل از جدایی کرج از استان تهران بازمی گردد. کرج و شهر های اطرافش که قبلا جزئی از شهرستان کرج بودند، پس از 12 سال هنوز نتوانسته اند به استقلال از تهران برسند و همین امر زندگی در کرج را دستخوش چالش های اجتماعی جدی می نماید. چالش هایی مانند نبود احساس تعلق عمیق به محل زندگی و عدم وابستگی به اجتماع. کرج سال ها به اسم شهری شناخته می شد که خوابگاه شاغلان در تهران است. کسانی که از شهر و دیار خود به تهران کوچ کردند تا به عایدی بیشتری دست یابند، اما به جامعه ای رسیدند که نمی توانست برای آنان حس وطن ایجاد کند. به همین علت بود که سال ها از کرج به ایران کوچک یاد کردند.

به نظر می رسد یکی از چالش های اصلی استاندار نو در البرز همین مساله اشتغال آن باشد. اشتغالی که بر پایه اکوسیستم مالی این استان برنامه ریزی شده باشد، نه در وابستگی به تهران. در واقع مردم استاندار البرز باید برنامه ای برای حفظ نیروی انسانی در این استان داشته باشد.

ظرفیت های اشتغال برای البرزی ها

کرج در تقاطع حمل و نقل ریلی و جاده ای کشور از تهران به نقاط غربی و جنوب غرب کشور قرار گرفته است. منطقه ویژه پیغام هم به اسم یک زیرساخت مالی البرز به تعداد می رود که می تواند به جذب سرمایه بپردازد. از سوی دیگر وجود نقاط گردشگری طبیعی و فرهنگی در این استان به میزان ای است که بتواند نرخ بیکاری را در آن پایین آورد.

ظرفیت های دانشگاهی در کرج هم با اینکه باز به تهران وابستگی دارد، اما پس از احداث پارک علم و فناوری در این استان، تاحدودی وابستگی فراوری علم و اشتغال زایی از این طریق کمتر شده است. پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در کرج واقع است، بیشتر دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی هم در کرج مشغول به تحصیل هستند. ظرفیت های دانشگاه آزاد کرج را هم نمی توان نادیده گرفت. همه این دانشگاه ها، مراکز رشد و فناوری دارند که در همه آن ها پژوهشگران روی فراوریات دانش بنیان کار می نمایند. خروجی این دانشگاه ها، پارک علم و فناوری هم باید در افزایش نرخ اشتغال در البرز درنظر گرفته گردد.

بی شک توسعه استان البرز در گرو کاهش وابستگی به تهران است و یکی از راه های آن، تکیه بر ظرفیت های مالی بومی استان است. اما آیا مسئولان آینده البرز می توانند برنامه ریزی در این زمینه داشته باشند؟