آن فصل با افسردگی آمد - مجله مدیریت ناب

آن فصل با افسردگی آمد

افسردگی فصلی در گفتگو با دکتر محمدرضا خدایی، روان پزشک

بهار که می آید، خیلی ها خواب آلود و کسل می شود. این البته نکته تازه ای نیست اما شاید برای تان جالب باشد که بدانید گاهی همین حس به ظاهر ساده، زمینه ساز بروز نوعی افسردگی به نام افسردگی فصلی می شود و سلامت روانی ما را به خطر می اندازد. در این باره با دکتر محمدرضا خدایی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید.

افسردگی فصلی معمولا با چه علایمی بروز می کند؟

تعدادی از بیماری های روانی در بعضی از فصول و با توجه به تغییر دما و تغییر طول مدت شب و روز ایجاد می شوند و افسردگی فصلی یکی از همین بیماری ها است و با علایمی کاملا شبیه به سایر افسردگی ها بروز می کند. خلق افسرده، احساس غم و اندوه، عدم حس لذت، بی علاقگی به محیط و روابط اجتماعی و خانوادگی، تغییرات وزنی، اختلالات خواب به صورت کم خوابی و پرخوابی، اضطراب، احساس خستگی و پوچی، حواس پرتی و حتی احساس گناه از علایم این بیماری است. گاهی هم افکار خودکشی به سراغ فرد افسرده می آید و تا مرحله انجام آن هم پیش می رود.

این افسردگی بیشتر در چه فصلی دیده می شود؟

اغلب در زمستان و بهار دیده می شود. کمتر در فصول دیگر بروز می کند. غیر از علایمی که اشاره شد، انواع افسردگی معمولا با پرخوری، تمایل به مصرف مواد غذایی شیرین و خستگی روانی خود را نشان می دهد. از طرفی معمولا با تغییر فصل بهبود می یابد.

بیشتر چه افرادی به افسردگی در فصل بهار مبتلا می شوند؟

به طور کلی بعضی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به این نوع افسردگی قرار دارند اما افسردگی در فصل بهار اغلب در افرادی با سابقه خانوادگی یا افرادی با شخصیت های انتقادی دیده می شود. افرادی که از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند یا حتی ساده و زودرنج هستند و تحمل فشارهای اجتماعی و اقتصادی را ندارند. البته در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری افسردگی دارند هم احتمال بروز بیماری زیاد است.

این افسردگی قابل پیشگیری است؟

بله، باید به علایم هشدار آن توجه شود. معمولا افراد با شروع فصل بهار حالت خواب آلودگی پیدا می کنند و احساس کسالت و روزمرگی به سراغ آنها می آید. همین موضوع می تواند به نام هشدار تلقی شود. در توضیح این مطلب باید بگویم که در همه انواع افسردگی ها تغییر آنزیم های مغزی عامل اصلی ایجاد بیماری نیست؛ بلکه تغییرات محیطی و نگاه فرد به محیط و به خودش موجب بروز افسردگی می شود. افسردگی بهاره یکی از همین نوع افسردگی هاست. بنابراین تغییر دید فرد به محیط و زندگی و پرهیز از افکار منفی، مهم ترین پیشگیری محسوب می شود. به عبارت دیگر، مهارت آموزی و افزایش قدرت مدیریت استرس و حل مساله از جمله راهکارها یی است که برای پیشگیری از افسردگی فصل بهار مطرح است. افراد باید نسبت به مسایل زندگی واقع بینانه رفتار کنند و تصمیم بگیرند و برای مسائل به فکر راهکار منطقی باشند و به زبان عامیانه، زندگی را سخت نگیرند؛ چرا که برای هر مسئله ای حداقل یک کلید برای حل مشکل وجود دارد و انسان ها آفریده شده اند که با این مسائل بجنگند. شما هیچ زندگی ای را پیدا نمی کنید که بدون مشکل باشد و این توانایی ماست که در بحران های زندگی، بهترین تصمیم را بگیریم.

یعنی چون این افسردگی ناشی از تغییرات بیوشیمیایی مغز نیست، نیازی به درمان دارویی ندارد؟

ببینید؛ این طور نیست که افسردگی فصل بهار فقط مربوط به تغییرات محیطی باشد و در تعدادی از بیماران مبتلا به این نوع افسردگی، تغییر آنزیم های مغزی عامل ایجاد بیماری است و بنابراین نیاز به مصرف دارو وجود دارد اما درمان فقط به مصرف دارو محدود نمی شود، بلکه استفاده از تکنیک های روان درمانی، شناخت درمانی و حتی نوردرمانی در درمان بیمار افسرده نقش مهمی ایفا می کند. باید تاکید کنم که نقش نوردرمانی در درمان افسردگی های فصلی بسیار حایز اهمیت است و قرار گرفتن فرد افسرده در معرض نور بیشتر، موجب کاهش دوره افسردگی می شود و حتی نور خورشید می تواند جلوی عود بیماری را بگیرد.

اگر فردی در فصل بهار یک سال مبتلا به افسردگی فصلی بشود، آیا در سال های بعد هم دچار این نوع افسردگی خواهد شد؟

10 تا 15 درصد امکان عود مجدد بیماری وجود دارد و این افراد باید بیشتر از دیگران به فکر سلامت روان خود باشند. در عین حال، همین نگرانی و ترس از اینکه مبادا افسردگی مجدد به سراغ آنها بیاید، می تواند عامل مهمی برای عود بیماری باشد. بنابراین باید مثبت فکر کرد و نیمه پرلیوان را دید.

خانم ها بیشتر به این مشکل دچار می شوند یا آقایان؟

این افسردگی هم مانند سایر افسردگی ها بیشتر در خانم ها بروز می کند اما شدت بیماری در آقایان بیشتر است.

می گویند خودکشی در فصل بهار بیشتر از سایر فصول دیده می شود. شما این موضوع را تایید می کنید؟

خب، اقدام به خودکشی علل مختلفی دارد و یکی از مهم ترین علت های آن هم ابتلا به افسردگی (البته درجات نسبتا شدید افسردگی) است و نگاه منفی فرد به محیط بیرونی، احساس ناامیدی و پوچی و حتی خشک نسبت به خود یا اطرافیان موجب تقویت فکر انجام خودکشی می شود. در این بین عوامل محیطی هم تاثیر گذارند و از آنجا که احساس کسالت در فصل بهار و حتی زمستان بیشتر از سایر فصول دیده می شود، بنابراین خودکشی ها هم در این فصول افزایش می یابند. همان طور که می دانید اقدام به خودکشی در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود اما خودکشی های پیروز (منجر به مرگ) در آقایان بیشتراز خانم ها است.

آماری هم در این زمینه وجود دارد؟

متاسفانه در کشور ما آمار کلی وجود ندارد و آمارها در استان های مختلف، فرق دارد؛ انواع خودکشی در شهرهای مختلف، فرق دارد و در هر استان و منطقه ای یک نوع خودکشی بیشتر رواج دارد.

چه کار کنیم تا در فصل بهار، سلامت روان مان حفظ شود؟

بهترین پیشنهاد این است که خودمان را با کارهای روزمره سرگرم کنیم و هر وقت در طول روز احساس کسالت و خواب آلودگی به سراغ مان آمد، با ایجاد یک تغییر محیطی کوچک (مثلا گپ زدن با اعضای خانواده یا همکاران) یا تغییر در شرایط موجود (مثل شستن صورت با آب سرد)، حواس مان را پرت کنیم. در عین حال، زندگی را سخت نگیریم و همواره آرامش خودمان را حفظ کنیم.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون