شب یلدا؛ شب زایش خورشید و پیروزی نور بر ظلمت
به گزارش مجله مدیریت ناب، شب یلدای 8 هزار ساله ایرانی شبی است همراه با طلوع خورشید و زایش مهر که شب و تاریکی شکست می خورند و روشنایی بر آنها پیروز می گردد؛ و این در حالی است که بر اساس محاسبات نجومی تفاوت شب یلدا با شب های قبل و بعد خود نیز کمتر از یک دقیقه بوده و معنای طولانی بودن شب در همین زمان کوتاه نهفته است.
شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی 30 آذر شروع می گردد و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به خاتمه می رسد.
طبق روایات باستانی شب یلدا به پیروزی نور بر ظلمت مربوط است. در برخی ایام و فصول روزها بسیار بلند می گردد و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می توانستند استفاده نمایند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش هستند.
مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاهتر می شوند، از همین رو آن را شب زایش خورشید (مهر) نامیده و آن را شروع سال قرار دادند.
امیرعباس شهدادی، مدیر واحد فناور دهکده نجوم پارک علم و فناوری استان کرمان و دبیر انجمن نجوم کرمان شب یلدا را شاهکار محاسباتی و میراث نیاکان پیشینیان توصیف کرد و گفت: این محاسبات دقیق وارد فرهنگ باستانی ما نیز شده و هر ساله یکی از آیین هایی است که ایرانیان آن را گرامی می دارند.
وی ادامه داد: با فاصله گرفتن از اول مهر که طول شب و روز با هم برابر است، رفته رفته از طول روز کاسته شده و طبیعتا به طول شب افزوده خواهد شد، به نحوی که با رسیدن به آخرین روز از فصل پاییز، شاهد طولانی ترین شب سال در شب اول زمستان هستیم که از آن در ایران به نام یلدا یاد می گردد.
شهدادی، شب یلدا را مربوط به حرکات زمین دانست و اظهار کرد: انحراف محوری تقریبی 23.5 درجه ای زمین و کجی محور زمین نسبت به راستای عمود بر صفحه مداری زمین به گرد خورشید موجب رخداد این شب طولانی شده است.
منبع: گردشبان