راز عقب نشینی غرب در شورای حکام - مجله مدیریت ناب

این اتفاق پس از رایزنی های زیادی افتاد که در چند روز گذشته میان مقامات ایرانی و غربی صورت گرفت؛ رایزنی هایی که برخی از آنها ازجمله تماس تلفنی رئیس جمهوری فرانسه با رئیس جمهوری کشورمان، رسمی بود و خیلی از آنها نیز غیررسمی و اعلام نشده بود اما هرچه بود این نتیجه را در پی داشت که طرف مقابل را از اقدام غیرمنطقی خود منصرف کند. البته از موضعگیری های رسمی مقامات دولتی در روزهای گذشته می توان این گونه برداشت کرد که محتوای بیشتر رایزنی های این چندروزه، هشدارها و خط و نشان های جمهوری اسلامی ایران برای طرف غربی بوده که اگر اروپا و آمریکا قطعنامه ضدایرانی را تصویب کنند باید با توافق اخیر ایران و آژانس خداحافظی کنند.

در همین چارچوب علی ربیعی، سخنگوی دولت هفته قبل گفته بود اگر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی قطعنامه ای علیه ایران صادر کند، تهران تفاهم اخیر خود را با آژانس مورد بازنگری قرار خواهد داد. همین مساله بار دیگر نشان دهنده این فرضیه است که در مقابل غرب، فقط ایستادگی از موضع قدرت جواب می دهد ولاغیر.

به دنبال تلاش های غرب برای صدور قطعنامه ضدایرانی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان گفته بود واکنش جمهوری اسلامی ایران به سناریوهای احتمالی پیش رو در نامه ای به آژانس اعلام شده است.

حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان هم در سخنرانی روز پنجشنبه خود با اشاره به تلاش اروپا و آمریکا برای تصویب قطعنامه ضدایرانی در آژانس گفت: آنها را نصیحت می کنم این کار را نکنند و به آژانس هم نصیحت می کنم نگذارند روابط خوب و محبت آمیز ای که با هم داریم، تخریب شود.

روحانی با تاکید بر این که آژانس جای کار سیاسی نیست، افزود: سه کشور اروپایی بفهمند آژانس جای بازی سیاسی نیست، پس بازی سیاسی را کنار بگذارید و بگذارید کار فنی خودمان را با آژانس انجام بدهیم و توافق خوبی که با آژانس کرده ایم ادامه یابد.

پس از هشدارهای ایران و در حالی که قرار بود روز جمعه، قطعنامه پیشنهادی به رای گذاشته شود، روز پنجشنبه اعلام شد غربی ها از صدور قطعنامه منصرف شده اند.

به دنبال انتشار این خبر، کاظم غریب آبادی، کننده کشورمان در آژانس با تاکید بر این که پایان عقلانیت چیره شد، گفت: در اثر تلاش های گسترده دیپلماتیک، فرآیند صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام متوقف شد.

وی ضمن انتقاد از اقدامات با انگیزه های سیاسی و سوءاستفاده از آژانس برای مقاصد چانه زنی، از هوشیاری و تدابیر اعضای آژانس به ویژه شورای حکام و مدیرکل در تلاش های خود به منظور جلوگیری از ایجاد تنش های غیرضروری و حفظ فرصت های موجود برای دیپلماسی استقبال کرد.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه هم در این باره گفت: ایران امیدوار است، طرف های مشارکت کننده در برجام بتوانند با استفاده از این فرصت و با همکاری جدی، اجرای کامل برجام از سوی همه را تضمین کنند.

همکاری ایران با آژانس

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی هم پس از انصراف اروپایی ها از پیش نویس قطعنامه گفت: در اوایل ماه آوریل (اواسط فروردین) گفت وگوهای فنی بین آژانس و ایران در تهران برگزار خواهد شد و تهران نیز از برگزاری این نشست فنی استقبال کرده است.

به گزارش تسنیم، وی افزود: در نتیجه مشورت های فشرده ای که با ایران داشتم، تهران ضمن استقبال از ابتکار آژانس پذیرفته است در تلاشی متمرکز با هدف روشن کردن برخی مسائل با آژانس مشارکت داشته باشد.

گروسی همچنین گفت: درصدد هستیم گزارش خود درباره ایران را در نشست بعدی در ماه ژوئن به شورای حکام آژانس ارائه دهیم.

گروسی با بیان این که ایران مقدار کمی فلز اورانیوم تولید کرده است و البته اطلاعات بیشتری در این باره نداریم، افزود: ما تمام سوالات را برای مقامات ایرانی مطرح خواهیم کرد و سپس خواهیم دید همکاری آنها با آژانس چگونه خواهد بود.

کاظم غریب آبادی، کننده ایران در آژانس هم در حاشیه نشست حکام با اشاره به ادعاهای آژانس درباره برخی فعالیت های اعلام نشده در ایران گفت: در مورد دو مکان ادعایی، آژانس فقط حدود دو ماه است نتایج تجزیه و تحلیل و سوالات مرتبط را به ایران ارائه کرده است. این تحلیل ها در حال حاضر تحت ارزیابی و بررسی توسط ما با هدف ارائه پاسخ های لازم به آژانس است.

وی گفت: در این چارچوب، باید یادآوری کنم تعاملات فنی بین ایران و آژانس همیشه وجود داشته و دو طرف برای حل و فصل چند موضوع پادمانی، مدت هاست در حال کار و تعامل هستند و در طول دو سال گذشته نیز چندین نشست فنی برگزار کرده اند. نشست اعلام شده فنی اوایل ماه آوریل از سوی مدیرکل نیز در تداوم همین راستا است و مبین تعریف یک فرآیند یا ترتیبات جدید نیست.

غریب آبادی افزود: ما به تلاش های مشترک برای حل و فصل سریع چند موضوع باقیمانده پادمانی ادامه خواهیم داد.

روایت غرب از دلایل عقب نشینی

اروپایی ها از برنامه همکاری ایران و آژانس و برگزاری نشست فنی در فروردین که در سطح معاونان مدیرکل برگزار می شود به عنوان یکی از انگیزه های خود در عقب نشینی از صدور قطعنامه ضد ایرانی یاد کرده اند.

اروپایی ها با صدور بیانیه ای در این زمینه گفتند: تصمیم گرفتیم صدور قطعنامه را متوقف کنیم تا به مدیر کل آژانس فرصت بدهیم تلاش مجدد خود را برای خروج از بن بست و حل و فصل مسائل با ایران که اوایل هفته به این شورا اعلام کرده بود، به نتیجه برساند.

وزارت خارجه آلمان هم با بیان این که ما تصمیم گرفته ایم قطعنامه را ارائه نکنیم، گفت: ایران اکنون باید ثابت کند در قصد خود برای احیای توافق هسته ای جدی است.

در کنار این مساله، رسانه های غربی از همان لحظات اولیه به دنبال فضاسازی و القای این مساله هستند که ایران پیام های مثبت دیگری هم به غرب فرستاده و همین مساله باعث انصراف کشورهای اروپایی و آمریکا شده است.

در همین زمینه، رادیو فردا به نقل از یک منبع دیپلماتیک گفت در کنار ابتکار رافائل گروسی، نشانه های حسن نیت از سوی ایران باعث شد تا این قطعنامه ارائه نشود.

بر اساس این گزارش و به ادعای یک منبع دیپلماتیک فرانسوی اگر تهدید قطعنامه تا آخرین لحظه حفظ نمی شد، ایران علامت های دلگرم کننده نمی فرستاد.

این منبع دیپلماتیک فرانسوی که نامش فاش نشده، افزوده است؛ اوضاع در راستا درست پیش می رود و جای امیدواری است نشست پیشنهادی اتحادیه اروپا برای مذاکرات کشورهای عضو برجام یعنی فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین در دو هفته آینده برگزار شود.

امیدواری دوباره غرب به برگزاری نشست برجامی با حضور آمریکا

اشاره این گزارش به نشست غیررسمی است که از سوی اتحادیه اروپا پیشنهادشده و در صورت پذیرش از طرف ایران، با حضور آمریکا و سایر اعضای برجام برگزار می شود اما مقامات کشورمان هفته گذشته گفتند تهران این پیشنهاد را نپذیرفته است.

اما اکنون به دنبال عقب نشینی غرب از صدور قطعنامه، ظاهرا بار دیگر امیدواری اروپا و آمریکا به برگزاری این نشست افزایش یافته است.

همزمان با این شرایط، آمریکایی ها نیات خود را از مذاکره با ایران، شفاف تر از همیشه مطرح می کنند. در همین زمینه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در اظهار نظری بابیان این که فاصله زیادی تا رفع تحریم های ایران داریم، ادعا کرد کشورش آماده دیپلماسی با تهران است.

وی افزود: منافع ما در محدود کردن دوباره ایران است و این، فقط از طریق دیپلماسی حاصل می شود.

بلینکن اظهارکرد: ما تعیین کرده ایم ایران باید به اجرای کامل تعهداتش ذیل توافق هسته ای برشود و اگر این کار را انجام دهد، ما نیز همان کار را می کنیم.

وندی شرمن، نامزد قائم مقامی وزارت خارجه آمریکا هم مدعی شده هرچند دولت جو بایدن به بازگشت به برجام تمایل دارد اما بازگشت به توافق سال 2015 ممکن نیست، زیرا در ظرف شش سال گذشته شرایط ژئوپلتیکی منطقه عوض شده است.

شرمن در جلسه بررسی تایید صلاحیت خود در کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفت: دولت بایدن قصد دارد وارد توافق هسته ای شود اما می خواهد آن را طولانی تر و محکم تر کند و از آن به عنوان سکویی برای مذاکره در عرصه های دیگر استفاده کند.

او گفت این باید بخشی از یک رویکرد جامع برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای باشد.

وندی شرمن که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، معاون سیاسی وزیر خارجه و از مذاکره کنندگان هسته ای آمریکا بود، مدعی شد: ما از خطر ایران علیه منافع آمریکا و متحدان کاملا آگاهیم. من یادآوری می کنم سال 2021 سال 2015 نیست؛ سالی که برجام موردتوافق قرار گرفت و اجرا شد. شرایط میدان تغییر کرده است. ژئوپلتیک منطقه عوض شده و راستا روبه جلو نیز باید به همین ترتیب تغییر کند.

وی گفت، فهم من این است که دولت جو بایدن در تلاش است ایران را به پایبندی کامل به توافق برجام برگرداند. سپس ما هم به پایبندی به توافق بازخواهیم گشت و سپس به سایر نگرانی ها درباره ایران پرداخته خواهد شد.

حرف پایانی ایران

البته ایران پیام روشن خود را به غرب و آمریکا داده است و آن این که هیچ مذاکره مجددی درباره برجام ممکن نیست و بازگشت آمریکا به 1+5 هم بدون رفع تحریم ها امکان ندارد.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در همین زمینه در فضای مجازی نوشت: برجام نمی تواند بار دیگر مورد مذاکره قرار گیرد؛ خلاص.

وی افزود: اگرسال 2021، سال 2015 نیست، 1945 هم نیست. پس اگر این طور است، بیایید منشور ملل متحد را تغییر دهیم و وتو را -که مکررا از سوی ایالات متحده مورد سوءاستفاده قرارگرفته - حذف کنیم.

ظریف اظهارکرد: بیایید از ژست دریافت دست برداریم و سراغ اجرای برجام برویم که درواقع هردوی ما آن را امضا کردیم.

گروه سیاسی روزنامه خبرنگاران