تاثیر نابرابری آموزشی بر اشتغال - مجله مدیریت ناب

به گزارش خبرنگاران، سرمایه انسانی یکی از باارزش ترین عوامل در فرآیند توسعه مالی است. یکی از ابزارهای اصلی تقویت این نوع سرمایه، ارائه خدمات آموزشی برای افراد جامعه است. هدف از استفاده از این ابزار، شکوفایی توانایی های ذاتی هر فرد و فراهم آوردن امکان قرار دریافت او در جایگاهی متناسب با قابلیت های او در جامعه است.

در پژوهشی که زهرا کریمی موغاری، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، مهرداد مقصودلو، دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه مازندران و زهرا علمی، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران انجام داده اند آمده است: آموزش نقشی اساسی در برقراری ارتباط بین دو جز ذاتی و اکتسابی سرمایه انسانی ایفا می نماید. این ابزار قادر است تفاوت های ارثی و شکاف های تعلیمی را در بین اقشار مختلف کم کند. از این رو، دستیابی برابر تمام افراد از طبقات و گروه های درآمدی متفاوت به این ابزار می تواند تا حدود زیادی امکان برخورداری از فرصت های مساوی را در ارتقای سرمایه انسانی نهفته در آنها فراهم آورد. از سویی دریافت خدمات آموزشی می تواند مبنایی برای کسب وکار حرفه ای افراد ایجاد کند و بر درآمد و رفاه فرد در طول عمر وی تأثیر گذارد.

این پژوهش با استفاده از تابلوهای داده ای سال های 1380 تا 1392، ابتدا شاخص نابرابری آموزشی را برای هر استان محاسبه و سپس، اثر نابرابری آموزشی را بر نرخ اشتغال در این استان ها با تاکید بر استان های محروم برآورد می نماید.

در این پژوهش آمده است: با توجه به محاسبات، استان های تهران و بوشهر که بیشترین درآمد سرانه را دارند، دارای کمترین ضریب جینی و نابرابری آموزشی هستند، اما استان های آذربایجان غربی، کردستان و سیستان که بیشترین نابرابری را دارند، در ردیف کم درآمدترین استان ها نیز قرار دارند. براساس انتظار، بیشتر استان های برخوردار، نابرابری آموزشی کمتری نسبت به استان های محروم دارند، اما این روند به طور قطعی در همه استان ها صدق نمی نماید.

نتایج این پژوهش بیانگر این است که نابرابری آموزشی اثر منفی بر نرخ اشتغال دارد. شاخص های زیادی برای اندازه گیری جنبه های مختلف آموزش در کشورها استفاده می گردد که از آن جمله می توان به: نرخ ثبت نام، متوسط تحصیلات، کیفیت تحصیل و ضریب جینی آموزشی اشاره نمود. در این پژوهش از ضریب جینی آموزشی و متوسط سطح تحصیلات به عنوان شاخصی برای برآورد نابرابری آموزشی بین استان ها استفاده می گردد.

کریمی موغاری و همکارانش در این پژوهش می گویند: شاخص ضریب جینی تحصیلات، با استفاده از داده های بانک جهانی معین می گردد. در فرمول ضریب جینی آموزشی از متوسط سال های تحصیل در هر کشور، نسبت جمعیت تحصیل نموده در هر مقطع تحصیلی، تعداد سال های تحصیل در هر مقطع تحصیلی و تعداد دسته بندی تحصیلی استفاده می گردد.

نتایج حاصل از برآورد الگو نشان می دهد که بین نرخ اشتغال و نابرابری آموزشی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. آنالیز روند تغییرات داده های نرخ اشتغال و ضریب جینی آموزشی استان های محروم و برخوردار نیز رابطه منفی بین این دو متغیر را تأیید می نماید.

در همه استان های کشور، با کاهش ضریب جینی آموزشی نرخ اشتغال روندی افزایشی یافته است. علاوه بر این، میانگین ضریب جینی آموزشی نشان دهنده این است که نابرابری آموزشی در استان های محروم از استان های برخوردار بالاتر است. هم چنین بین رشد فراوری ناخالص داخلی سرانه و میزان سرمایه گذاری با نرخ اشتغال رابطه مثبت و معنادار به دست آمد.

این پژوهش در هفتاد و ششمین شماره بیست وسومین سال فصلنامه پژوهش های مالی ایران منتشر شده است.